Na wstępie uspokajamy! Choroba od kota jest trudna do złapania. Większość schorzeń występuje rzadko, natomiast profilaktyka tych częstszych polega po prostu na przestrzeganiu podstawowych zasad higieny. Ważna jest też dbałość o zdrowie kota i regularne badaniach zwierzęcia u lekarza weterynarii. Warto pamiętać o tym, że to nie zawsze człowiek zaraża się od kota. Są i takie choroby, którymi zwierzę może zarazić się od opiekuna. Na początek wymienimy jednak choroby przenoszone przez koty.
Choroba kociego pazura – czyli kocia choroba u ludzi
Bartonellozą, znaną szerzej jako choroba kociego pazura, można zarazić się po podrapaniu przez kota (rzadko – po ugryzieniu). „Sprawcą” tego schorzenia jest bakteria Bartonella hensleae, roznoszona przede wszystkim przez pchły. I to właśnie te pasożyty są przyczyną zarażania się bartonellozą przez koty.
Kot jednak na bartonellozę nie choruje – jest jedynie nosicielem drobnoustrojów. Jeśli bakterie dostaną się do krwi człowieka poprzez rankę po zadrapaniu, możliwych jest kilka scenariuszy. Najczęściej ta choroba od kota nie daje u człowieka objawów. U niektórych mogą wystąpić symptomy grypopodobne bądź inne, bardziej specyficzne. Postać kliniczna ujawnia się zwykle u dzieci i młodzieży oraz osób z obniżoną odpornością.
Objawy tej kociej choroby przenoszonej na ludzi mogą obejmować:
- zmiany skórne umiejscowione w okolicach rany po zadrapaniu lub ugryzieniu: zaczerwienienie skóry, wystąpienie grudki lub pęcherzyka;
- powiększone, twarde i bolesne węzły chłonne;
- rzadko – zropienie węzłów chłonnych, a przy braku leczenia – wydostawanie się ropy na zewnątrz i utworzenie się przetoki;
- zapalenie spojówek (10% chorych).
Osoby o obniżonej odporności lub chorujące na cięższą postać choroby kociego pazura leczone są antybiotykami.
Jak uchronić się przed kocią chorobą u ludzi? Profilaktyka pasożytów zewnętrznych u kotów jest jednocześnie profilaktyką bartonellozy. Jeśli zauważysz jakiekolwiek oznaki wskazujące na to, że kota zaatakowały pchły (na przykład pchle odchody, sypiące się z kota jak ziemia czy pieprz, które po rozgnieceniu są ciemnoczerwone), udaj się do lekarza weterynarii po środki pasożytobójcze dla kotów. Przydadzą się też bezpieczne dla zwierząt preparaty do walki z pchłami w otoczeniu. Ponadto każdą ranę powstałą w wyniku zadrapania czy ugryzienia przez kota dezynfekuj.
Toksoplazmoza – czy to kocia choroba przenoszona na ludzi?
Toksoplazmoza należy do najbardziej znanych chorób odzwierzęcych i – zupełnie niesłusznie – za głównego winowajcę w przypadku zarażenia się nią kobiety w ciąży uznaje się kota. Toksoplazmozę wywołuje pierwotniak Toxoplasma gondii. Koty mogą się nim zarazić, natomiast przechodzą chorobę bezobjawowo. U niektórych jedynym symptomem jest biegunka. Poważniejsza postać toksoplazmozy może wystąpić tylko u kotów z obniżoną odpornością, np. cierpiących na kocią białaczkę czy zarażonych wirusem FIV. Koty mogą być natomiast – przez krótki okres – nosicielami pasożytów.
W większości przypadków również dla człowieka toksoplazmoza jest zupełnie niegroźna. Ta choroba od kota niekiedy może dawać objawy podobne do grypy. Zazwyczaj jednak osoba zarażona przechodzi chorobę bezobjawowo i nabiera odporności.
Choroba od kota a ciężarne kobiety
Uzasadnione obawy toksoplazmoza wzbudza jednak u kobiet w ciąży. Choroba może doprowadzić do uszkodzenia płodu bądź wykształcenia się u niego wad wrodzonych; bywa też przyczyną poronienia. Zagrożenie to dotyczy tylko kobiet, które nie miały wcześniej kontaktu z pasożytem i nie wykształciły odporności. Dlatego wśród badań, które wykonuje każda przyszła mama, jest również badanie krwi w kierunku obecności przeciwciał na toksoplazmozę.
To zagrożenie stało się powodem, dla którego wciąż – i to za radą niektórych lekarzy – kobiety spodziewające się dziecka rozważają pozbycie się kota z domu. Tymczasem większość zakażeń pierwotniakiem to nie choroba od kota! Winne są brak mycia rąk po kontakcie z surowym mięsem, spożycie nieumytych warzyw lub owoców bądź zjedzenie niedogotowanego mięsa.
Czy to choroby przenoszone przez koty? Droga zakażenia
Kot sam może zarazić się pierwotniakiem tylko w wyniku zjedzenia zakażonego mięsa bądź wypicia zakażonej wody. Przez sam kontakt z kotem zarażenie jest niemożliwe, ponieważ oocysty, czyli formy przetrwalnikowe pasożytów, wydalane są wraz z kałem. Do zarażenia się człowieka może więc dojść tylko po kontakcie z kałem, i to na dodatek takim, który długo zalegał w kuwecie. Kot może wydalać oocysty raz w życiu, później nabiera odporności.
Badania wykazały obecność pasożyta w kale 0,8–1% populacji kotów domowych.
Wystarczy więc częsta zmiana żwirku, mycie rąk po każdym kontakcie z kuwetą, a w razie obaw – poproszenie kogoś innego o sprzątanie kociej toalety. Wówczas ta choroba od kota nie niesie ryzyka zakażenia tą drogą. Znacznie istotniejsze jest mycie rąk po kontakcie z surowym mięsem, dokładne mycie owoców i warzyw oraz odpowiednio długa obróbka cieplna posiłków.
Kocia choroba u ludzi – wścieklizna
Wścieklizna to choroba bardzo groźna, ale występująca wśród kotów bardzo rzadko. W Polsce nie stwierdzono jej już od dłuższego czasu u żadnego zwierzęcia domowego. Jej ogniska jednak mogą występować wśród zwierząt dzikich, stąd coroczny obowiązek szczepienia domowych pupili.
Wściekliznę wywołuje wirus z rodzaju Lyssavirus, a do zakażenia dochodzi za sprawą pogryzienia przez chore zwierzę, bo wirus znajduje się w ślinie. W przypadku pogryzienia przez nieznane zwierzę należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Wścieklizna, która się rozwinęła, prowadzi do śmierci, bo wywołuje zapalenie mózgu. Jednak krótko po pogryzieniu, w okresie inkubacji wirusa, można uodpornić się na jego działanie przy pomocy serii szczepionek oraz antytoksyny. Konieczne jest rozpoczęcie działania, zanim wirus dotrze do układu nerwowego.
Potencjalnie zagrożone chorobą są koty bezdomne i wychodzące. Jeśli zostaną pogryzione przez chore zwierzę, same mogą przekazać wirusa człowiekowi. W ten sposób ta choroba od kota może przejść na człowieka. Zdarza się to niezwykle rzadko, ale i tak ze względu na zagrożenie, jakie niesie ze sobą schorzenie, zaleca się szczepienie wszystkich kotów wychodzących przeciw wściekliźnie.
Pamiętaj, aby poprosić lekarza weterynarii o podanie szczepionki bez adiuwantu, aby obniżyć znacznie ryzyko rozwinięcia się mięsaka poszczepiennego w miejscu iniekcji. Dodatkowo zaleca się podanie zastrzyku w łapę, a nie w skórę na karku zwierzęcia. Kotów niewychodzących nie trzeba szczepić.
Chlamydioza – choroba od kota
Chlamydioza to choroba wywołująca u kotów przewlekłe zapalenie spojówek. Sprawczynią jest tu bakteria Chlamydophila felis. Chory kot wykazuje charakterystyczne symptomy:
- obfity wysięk surowiczy z worka spojówkowego;
- obrzęk spojówek;
- mrużenie oczu;
- bardzo rzadko występują objawy ze strony układu oddechowego – w ten sposób można odróżnić chlamydiozę od np. kociego kataru, który również atakuje oczy.
Leczenie zwierzęcia polega na podawaniu dospojówkowo kropli z antybiotykiem, antybiotyku doustnego i wspomagająco preparatów doustnych podnoszących odporność.
Chlamydioza należy co prawda do kocich chorób przenoszonych na ludzi, jednak zakażenia zdarzają się niezwykle rzadko. Na wszelki wypadek należy zachować podstawowe zasady higieny, czyli myć ręce po kontakcie z chorym kotem. Kota można zaszczepić przeciwko chlamydiozie.
Grzybice – kocie choroby u ludzi
Grzybice to choroby, które dosyć łatwo przenoszą się pomiędzy ludźmi, zwierzętami, a także różnymi gatunkami.
Do najczęściej występujących u kotów chorób grzybiczych należą dermafitozy objawiające się przerzedzeniem sierści, a nawet miejscowym łysieniem oraz lekkim łupieżem. Zwierzęta leczy się przy pomocy szczepionki przeciwgrzybiczej, a także innych środków likwidujących grzyby – miejscowych i doustnych.
Ta choroba od kota jest zaraźliwa dla osób ze słabą odpornością, dzieci oraz seniorów. Z tego powodu na czas leczenia kota warto, aby ograniczyły one kontakt z pupilem. Do środków ostrożności należy używanie rękawiczek ochronnych, częste mycie rąk oraz odkażanie miejsc, w których kot często przebywa.
Toksokaroza – choroby przenoszone przez koty
To jedna z robaczyc, czyli chorób wywoływanych przez robaki pasożytnicze. Toksokarozę wywołuje glista kocia, którą można się zarazić poprzez spożycie zanieczyszczonej jajami pasożyta żywności lub wody, a także po włożeniu brudnych rąk do ust. Z tego powodu ta choroba od kota jest najgroźniejsza dla małych dzieci. Niekoniecznie jednak do zakażenia dochodzi przez kontakt z kotem – raczej podczas zabawy, np. w piaskownicy.
Żywicielem ostatecznym glisty kociej jest kot, nie człowiek, stąd też u człowieka pasożyt nie przybiera postaci dorosłej. Chorobę wywołują larwy tego pasożyta, które lokują się w różnych narządach. Rodzaje symptomów zależą od umiejscowienia tych larw. Mogą to być objawy grypopodobne, ból brzucha, głowy, upośledzenie wzroku, powiększenie wątroby i inne.
Jak uniknąć zarażenia glistą? Przede wszystkim dbać o higienę rąk u dzieci i zwracać uwagę, czy nie wykazują one niepokojących objawów. Samemu też należy zachowywać podstawowe zasady higieny oraz oczywiście zapobiegać rozwojowi robaczycy u kota. Obecnie lekarze zalecają regularne badanie kału kota – średnio raz na pół roku – zamiast profilaktycznego podawania środków odrobaczających. Dzięki uprzednim badaniom kot nie będzie otrzymywał preparatów, gdy ich nie potrzebuje, a w razie stwierdzenia pasożytów – lekarz będzie wiedział, co dokładnie zaatakowało kota.
Tasiemczyca – kocia choroba u ludzi
Kot może zarazić się tasiemcem psim, którego żywicielem pośrednim jest pchła. Jeśli kota zaatakują pchły, a zwierzę połknie jedną z nich podczas iskania czy po prostu podczas toalety, może dojść do zakażenia. Dlatego po stwierdzeniu u kota inwazji pcheł profilaktycznie stosuje się też środki przeciw tasiemcom.
Człowiek zaraża się tasiemcem sporadycznie, głównie przez brak higieny. Tak jak w przypadku toksokarozy, przypadki te dotyczą najczęściej dzieci.
Giardioza jako choroba od kota
Inaczej lamblioza; to choroba pasożytnicza wywoływana jest przez pierwotniaka Giardia lamblia. Pasożyt żyje w jelicie cienkim. Samo zakażenie często jest bezobjawowe bądź wywołuje biegunki. Giardia występuje dość powszechnie zarówno wśród zwierząt, jak i ludzi – zwłaszcza dzieci. Jeśli pierwotniak zostanie wykryty u zwierzęcia bądź któregokolwiek z domowników, zalecane jest leczenie wszystkich. Nigdy tak naprawdę nie wiadomo, kto był pierwotnym źródłem zakażenia (może to być choroba od kota albo kot mógł zarazić się od człowieka).
A co z chorobami przenoszonymi przez ludźmi?
Kot może zarazić się od człowieka giardią, ale nie tylko. Istnieją też inne choroby występujące u człowieka, które są groźne dla kotów. Należy do nich gruźlica – prątkujące osoby mogą zarazić kota, kot natomiast bardzo rzadko zaraża człowieka. Kot może zarazić się też od człowieka gronkowcem złocistym, paciorkowcami, salmonellozą czy anginą.
Choroby od kota – profilaktyka to podstawa
Pamiętaj, że podstawą profilaktyki większości chorób odzwierzęcych jest higiena oraz dbałość o zdrowie samego kota. Zdarza się, że choroba od kota nie daje żadnych objawów. Przy odpowiednich zasadach postępowania i odrobinie ostrożności ryzyko zarażenia czymkolwiek od kota jest znikome. Nadal o wiele większym zagrożeniem dla człowieka są przedstawiciele jego gatunku.
