Wibrysy są niezwykle ważnym narządem zmysłu dotyku, który pełni istotną rolę w życiu naszych domowych mruczków. Nie są one właściwe jedynie kotom. Posiada je wiele ssaków bardzo różnych gatunków. Kocie wąsy zapewniają tym zwierzętom imponujący wygląd. To jednak nie wszystko. Pomagają im także rozeznać się w otoczeniu i doskonale uzupełniają inne zmysły.
Wąsy u kota – co je wyróżnia?
Wibrysy to grube i sztywne włosy, które są znacznie dłuższe od zwykłej sierści. Powszechnie nazywa się je po prostu wąsami. W istocie są to jednak bardzo unerwione i ukrwione (!) włosy czuciowe, które wyrastają w pobliżu zatoki żylnej. Ssaki wykształciły je sobie w erze mezozoicznej i dzięki temu uzyskały ewolucyjną wyższość nad gadami.
W mezozoiku światem nadal jeszcze rządziły dinozaury. Maleńkie w stosunku do nich ssaki poszukiwały swojego miejsca na świecie podczas nocnych polowań. Włosy zatokowe uzupełniały ich zmysł wzroku i pozwalały lepiej orientować się w ciemności.
Chociaż do tej pory wibrysy występują u wielu zwierząt (na przykład u świnek morskich i szynszyli), to właśnie koty rozwinęły je niezwykle mocno. Włosy czuciowe znajdują się na różnych częściach ich ciała. Znajdziemy je:
- na policzkach
- na dolnej wardze
- na podbródku
- na górnej wardze
- pomiędzy palcami
- po wewnętrznej stronie łap
Wibrysy u kota – jakie funkcje pełnią?
Wibrysy to bardzo czułe włosy, które usłane są zakończeniami nerwowymi. Przesyłają one do mózgu niezwykle precyzyjne sygnały. Nasze domowe mruczki wyposażone są w bardzo ostre i czułe zmysły. Czynią one z nich doskonałych i wyjątkowo skutecznych drapieżników. Wibrysy skutecznie dopełniają pozostałe zmysły i w pewien sposób nadrabiają ich niedoskonałości.
Koty używają swoich wąsów do rozpoznawania terenu w ciemności. Wykorzystują je także do dokładnego badania obiektów, które znajdują się bardzo blisko nich. Włosy czuciowe dają kotu możliwość wyczucia nawet bardzo drobnego ruchu potencjalnej ofiary. Przekazują mu bardzo ważne informacje na temat tego, co znajduje się w jego bezpośrednim otoczeniu – kształtów, faktury czy nawet temperatury. Są więc niezbędne w polowaniu.
Wibrysy na różnych częściach ciała mają bardzo różną funkcję. Te, które umieszczone są na górnej wardze, przekazują kotu informacje na temat tego, czy ofiara jeszcze żyje. Z kolei wibrysy umieszczone na łapach monitorują zachowanie łapanego zwierzęcia. Pozwalają chwytać je w odpowiedni sposób i przytrzymywać tak, aby nie uciekło.
Kocie wąsy pozwalają zwierzakowi rozeznać się w terenie. Włosy umieszczone w okolicach brwi i na policzkach sygnalizują, kiedy coś zbliża się w kierunku kota i pozwalają mu odpowiednio szybko zareagować. Już na pierwszy rzut oka widać, że wibrysy są dużo dłuższe niż inne włosy na ciele kota. Swoją rozpiętością odzwierciedlają całą sylwetkę zwierzaka, dlatego też pozwalają na ocenienie, czy kot zmieści się w dziurę w płocie lub szczelinę za kaloryferem.
Wibrysy kota – czy zwierzak może obejść się bez nich?
Zdarzają się sytuacje, w których część włosów czuciowych zostaje uszkodzona lub musi zostać zgolona. Zdarza się to zazwyczaj w wyniku zabiegów weterynaryjnych, na przykład kiedy w okolicach pyszczka pojawia się ropień. Wielu opiekunów bagatelizuje tę kwestię. Niesłusznie. Brak wibrysów jest dla kota ogromnym dyskomfortem i znacząco wpływa na jego funkcjonowanie w środowisku.
O ile mieszki włosowe nie zostały uszkodzone, wąsy kota powinny odrosnąć w okresie od dwóch do trzech miesięcy. Nawet mimo to w żadnym wypadku nigdy nie obcinaj ich na własną rękę. Kot pozbawiony wąsów przeżyje, będzie jednak w znacznym stopniu ograniczony. Brak włosów czuciowych upośledza polowanie. Nie pozwala kotu na sprawne poruszanie się w terenie. Utrudnia ucieczkę i może doprowadzać do wypadków. Kot nie jest bowiem w stanie poprawnie wymierzać skoków i narażony jest na niebezpieczeństwo.
Wibrysy są delikatne i ciągnięcie za nie sprawia kotu nie tylko dyskomfort, ale wręcz ból. W żadnym wypadku nigdy nie obchodź się z nimi brutalnie i koniecznie uczul na to dzieci.
Wibrysy – co jeszcze warto o nich wiedzieć?
Kocie wąsy kryją w sobie wiele tajemnic. Rozumienie mechanizmu ich działania pozwala na budowanie lepszej relacji ze zwierzakiem. Budowa wibrysów, ich funkcje oraz specyficzne cechy generują bowiem określone potrzeby naszego pupila i są nierozerwalnie złączone z jego postrzeganiem rzeczywistości. Dzięki nim możemy także odczytywać nastrój naszego kota.
Wibrysy kota a karmienie
Zapewne zauważyłeś, że miseczki dla kota dostępne w sklepach zoologicznych są płytsze niż te przeznaczone dla psów. Mało kto zdaje sobie sprawę, że to właśnie wibrysy są odpowiedzialne za kształt naczyń, z których koty powinny spożywać posiłki. Wąsy są bowiem bardzo delikatne i ocieranie się ich o miskę podczas jedzenia może sprawiać kotu dyskomfort.
Idealna miska dla kota powinna być szeroka i płaska. Warto wybierać talerzyki albo spodeczki. Ciekawym rozwiązaniem jest także mata spowalniająca. Jest to niemal całkowicie płaskie naczynie wykonane z syntetycznego tworzywa z wytłoczonymi dziurkami. Rozsmarowuje się na nim porcję karmy, którą następnie kot zlizuje. Lizanie jest fizjologiczną czynnością, która relaksuje i uspokaja. Dodatkowo kot spożywa posiłek spokojnie, co wpływa pozytywnie na proces trawienia.
Wibrysy kota a jego nastrój
Wibrysy dają nam wgląd w to, w jakim humorze aktualnie znajduje się nasz pupil. Zwróć uwagę na to, że w momencie, kiedy kot wyleguje się w wygodnej pozycji i jest zrelaksowany, jego wąsy zwisają luźno, są rozłożone poziomo i dosyć blisko siebie. Świadczy to o pełnym spokoju i dobrym nastroju zwierzaka.
W momencie, kiedy kociak czuje się zagrożony, szykuje się do walki albo ucieczki, jego wibrysy spłaszczają się ku policzkom. Tego typu ułożenie wąsów powinno dać ci jasny sygnał, że kot jest zirytowany, czasami wręcz zły i nie ma ochoty na więcej kontaktu.
Natomiast w momencie podniecenia, kiedy kot eksploruje otoczenie i jest pobudzony, jego wąsy stają się coraz bardziej rozłożone. W momentach największej ekscytacji mogą wręcz kierować się do przodu.
Wibrysy u kota a wzrok
Wibrysy kota są nierozerwalnie związane z jego zmysłem widzenia. Pewnie nieraz zauważyłeś, że twój zwierzak ma problemy z dostrzeganiem rzeczy, które znajdują się bardzo blisko niego. Często dotyczy to smaczków, zabawek albo innego rodzaju drobnych przedmiotów. Wynika to z faktu, że koty są dalekowidzami. Zdecydowanie lepiej widzą na większe odległości. Wibrysy pozwalają im natomiast rozeznać się w przedmiotach, które znajdują się bardzo blisko.
Ocierając się o przedmioty i dotykając ich wibrysami, kot tworzy sobie własną mapę przestrzeni. Można więc śmiało powiedzieć, że wibrysy uzupełniają narząd wzroku, który dodatkowo wspierany jest węchem. Zwierzęta tego gatunku stosunkowo dobrze radzą sobie po utracie wzroku. Z łatwością poruszają się wówczas po znajomym terenie i są w jego obrębie całkowicie sprawne.
Wibrysy to nie tylko dłuższe włosy, które zdobią kocią twarz. Stanowią one jeden ze zmysłów tego zwierzaka i są mu niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. Przyglądając się swojemu pupilowi, zwróć uwagę na to, jak jego wąsy zachowują się w różnych sytuacjach. Z łatwością dostrzeżesz, jak znaczącą rolę odgrywają w jego codzienności.
Źródło: https://www.sciencedaily.com/releases/2011/11/111110125949.html
